#muloqot / #masala / #shaxsiy_rivojlanish / #tafakkur_tarzi / #atamalar
### Aspekt — taʼrif va asosiy jihatlar
**Lug‘aviy ma’nosi (lexical meaning)**
“Aspekt” (rus. _аспект_, lot. _aspectus_ – “ko‘rinish, nazar”) biror narsaning alohida tomoni, qiyofasi yoki uni baholash uchun qaralayotgan “kesimi”ni anglatadi. O‘zbek tilida odatda “tomon”, “jihat”, “ko‘rinish” degan so‘zlar bilan ifodalanadi.
>Kundalik nutqda:
>**Aspekt** — biror narsaning turli tomonlarini yoki jihatlarini ifodalash uchun ishlatiladi.
>[! example] Masalan
>Muammo yoki vaziyatning turli aspektlari — bu muammoning turli tomonlari bilan ko'rish yoki uning turli omillarini anglatadi.
**Istilohiy ma’nolari (terminological meanings)**
| Soha | Qisqa izoh | Misol |
| ---------------------------- | ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- | -------------------------------------------------------------- |
| **Falsafa va metodologiya** | Hodisani muayyan nuqtai nazardan tahlil qilish usuli; masalan, “etik jihat”, “ontologik aspekt”. | “Erkinlik masalasining aksiologik (qadriyat) aspekti.” |
| **Boshqaruv va biznes** | Loyihaning alohida ko‘rib chiqiladigan bo‘lagi – “moliyaviy aspekt”, “tashkiliy aspekt”. | “Loyiha risklarini texnik va iqtisodiy aspektlarda baholadik.” |
**Kelib chiqishi va o‘zgarishi**
- **Lotincha** _aspicere_ (“qaramoq, ko‘rmoq”) → **aspectus** (“ko‘rinish”).
- Slavyan tillariga, undan o‘zbek tiliga “aspekt” shaklida kirib kelgan.
- Tarjimada baʼzan faqat “tomon” deb beriladi, biroq ilmiy matnlarda ruscha shakl saqlanib, ma’nodagi torayish (faqat grammatik kategoriya) yuz berishi mumkin.
>[! example] Qo‘llanish misollari
>1. **Umumiy**: “Masalaning huquqiy aspektini ham ko‘rib chiqish kerak.”
>2. **Akademik munozara**: “Etik aspektda qaralsa, qaror xolis bo‘lib chiqmaydi.”
> **Qisqa xulosa**: _Aspekt_ — hodisa yoki tushunchaning turli jihatlari bilan atroflicha ko'rib chiqish.
> Lug‘aviy jihatdan “tomon, jihat”, ammo kontekstga qarab “ko‘rinish”, “kesim”, “kategoriya”, kabi ma'nolarda tushuniladi.
---
**L I N K L A R**
- [[Sotsiologiya]]
- [[Muloqot]]
- [[Suhbat]]
- [[Munosabat]]
- [[Muammo]]
- [[Atama]]
- [[Borliq]]
- [[Tafakkur tarzi]]