#muvaffaqiyat / #inson_xislatlari / #shaxsiy_rivojlanish / #atamalar Qarshisida: [[Muvaffaqiyat]] / [[Omad]] ## Noshud nima degani? U kim? >[! example] Lugʻaviy maʼnosi: >- **Noshud** (fors tilidan: **no** – inkor qoʻshimchasi, ya'ni “emas”, **shud** – “bo'lgan”, “ro'y bergan”) soʻzidan kelib chiqqan. >- So'zma-so'z tarjimasi: "**roʻy bermagan**", "**bo'lmagan**", "**natijasiz**". ## Istilohiy ma’nosi: - O'z imkoniyatlarini amalga oshirishga ojiz inson. - Maqsadlariga yetisha olmaydigan, harakatlari samara bermaydigan yoki uddaburon bo'lmagan shaxs. - Omadsiz, uddasiz, noʻnoq, uddaburon boʻlmagan inson. > **Misollar:** > - "Noshud odamga yoʻl ham uzoq ko‘rinadi". > - "Noshudlik – salohiyatini amalga oshirishdan ojiz qolishdir". --- ## Adabiy va tarixiy konteksti: - Sharq adabiyotida insonning o'z imkoniyatlarini ochib bera olmasligi, o'zligini anglash va rivojlantirishga yetarlicha harakat qilmasligini ifodalash uchun qo'llaniladi. - Klassik fors-tojik va oʻzbek adabiyotida dangasalikka, passivlikka yoki o'z oldiga qoʻygan vazifalarini amalga oshira olmagan kishilarga nisbat berilgan sifat sifatida qo'llanilgan. --- ## Islomiy manbalarda: - Islom dinida "noshudlik" insonning dangasalik, beparvolik yoki o'z imkoniyatlariga yetarli baho bermasligi natijasida yuzaga keladi, deb baholanadi. - [[Imom G'azzoliy]] kabi olimlar (masalan, [[Ihyau Ulumuddin]] kitobida) insonni noshudlikka olib keladigan dangasalik va mas’uliyatsizlikdan ogohlantirgan. > **Masalan:** > Imom G‘azzoliy aytadi: "Inson dangasalik va beparvolik sababidan o'zidagi ulkan imkoniyatlardan foydalanolmaydi, bu esa uni 'noshud' qilib qo‘yadi." --- ## Xulosa: > **"Noshud"** – maqsadlariga yetisha olmaydigan, o'z imkoniyatlaridan toʻliq foydalana olmaydigan, intilishlarida muvaffaqiyatsiz bo'lgan yoki o'z salohiyatiga nisbatan beparvo bo'lgan kishilarga qo'llaniladigan sifatdir. Islom va Sharq falsafasiga ko'ra, inson o'zida mavjud imkoniyatlarni anglab, ularni toʻliq amalga oshirishi kerak. Aks holda, noshudlik holati yuzaga keladi va inson haqiqiy muvaffaqiyatdan uzoqlashadi. --- **L I N K L A R** - [[Muvaffaqiyat]] - [[Atama]] - [[Omad]] - [[Fazilat]]