#ilm_fan / #matematika / #xalqaro_mukofotlar
> **Fields medali** – bu [[matematika]] sohasidagi eng nufuzli [[xalqaro mukofotlar]]dan biri bo‘lib, “matematikaning [[Nobel]] mukofoti” sifatida ham taniladi. Quyida u haqida qisqacha va aniq ma’lumot:
### Umumiy ma’lumot:
- **Tashkil etilgan yili**: 1936 yil.
- **Maqsadi**: 40 yoshgacha bo‘lgan matematiklarni ularning muhim va o‘ziga xos ilmiy yutuqlari uchun taqdirlash.
- **Berilish davri**: Har 4 yilda bir marta, Xalqaro Matematika Kongressida (International Congress of Mathematicians, ICM).
- **Mukofot soni**: Har safar 2 dan 4 gacha matematik mukofotlanadi.
- **Mukofot tarkibi**: Oltin medal (Kanada matematiki Jon Charlz Filds sharafiga) va pul mukofoti (hozirda taxminan 15,000 Kanada dollari, ammo bu miqdor o‘zgarmas).
### Mukofot mezonlari:
- **Yosh chegarasi**: Nomzodlar mukofot topshirilgan yilda 40 yoshdan kichik bo‘lishi kerak (1-yanvar holatiga ko‘ra).
- **Yutuqlar**: Mukofot matematika sohasida fundamental va innovatsion ishlar uchun beriladi. Bu yangi nazariyalar, muammolarni hal qilish yoki sohada katta ta’sir ko‘rsatgan tadqiqotlar bo‘lishi mumkin.
- **Tavsiya**: Nomzodlar maxfiy ravishda xalqaro matematiklar jamoasi tomonidan ko‘rib chiqiladi.
### Muhim faktlar:
- **Birinchi g‘oliblar**: 1936 yilda Lars Alfor va Jessi Duglas mukofotlangan.
- **Ayollar g‘oliblar**: Hozirgacha faqat bir ayol, Maryam Mirzaxoni (2014 yilda, [[Eron]]) Fields medalini olgan.
- **Mamlakatlar**: Mukofot ko‘plab mamlakatlar matematiklariga berilgan, lekin [[AQSh]], [[Rossiya]], [[Fransiya]] kabi davlatlar yetakchi.
- **Taniqli g‘oliblar**: Andrey Vayls, Terence Tao, Grigoriy Perelman (2006 yilda mukofotni rad etgan), Cedric Villani va boshqalar.
### Qiziqarli jihatlar:
- Fields medali faqat yosh matematiklarga berilishi bilan ajralib turadi, bu esa yangi avlod olimlarini rag‘batlantirishga qaratilgan.
- Mukofotning moliyaviy qismi Nobel mukofotiga nisbatan ancha kichik, lekin uning nufuzi matematika jamoasida juda yuqori.
- Grigoriy Perelman kabi ba’zi g‘oliblar mukofotni qabul qilmasliklari bilan tarixga kirdi (u Poincare gipotezasini isbotlagani uchun mukofotlangan edi).
>[! fail] O‘zbekiston:
O‘zbekistonda hali Fields medali olgan matematik yo‘q, ammo mamlakatda matematika sohasida faol tadqiqotlar olib borilmoqda, ayniqsa algebra, geometriya va matematik fizika kabi yo‘nalishlarda.
---
**L I N K L A R**
- [[Ilm-fan]]
- [[Xalqaro mukofotlar]]
- [[Matematika]]