#konferensiyalar / #texnologiya / #biznes / #iqtisodiyot
### TEDx ― qisqa ta’rif
**TEDx** — bu **TED** (Technology, Entertainment & Design) konferensiyasining “ _x_ ” (“independently organized”) belgisi ostida **mahalliy, mustaqil tashkilotchilar** tomonidan o‘tkaziladigan notijorat, litsenziyalangan tadbirlar dasturidir. Ya’ni, u “Idealarni ulashish” (**Ideas Worth Spreading**) missiyasini jahon bo‘ylab jamoalarga yetkazish uchun 2009-yilda yo‘lga qo‘yilgan hamkorlik modeli. ([The story of the first TEDx: Q&A with Krisztina “Z” Holly | TED Blog](https://blog.ted.com/the-story-of-the-first-tedx-qa-with-krisztina-z-holly/?utm_source=chatgpt.com), [Programs & initiatives - TED Talks](https://www.ted.com/about/programs-initiatives?utm_source=chatgpt.com))
---
## Kelib chiqishi va atama tahlili
|Unsur|Lug‘aviy ma’nosi|Istilohiy ma’nosi|
|---|---|---|
|**TED**|_Technology, Entertainment, Design_ so‘zlarining bosh harflari.|1984-yildan beri o‘tkazib kelinayotgan global konferensiya.|
|**x**|Matematika va informatikada noma’lum / o‘zgaruvchiga ishora.|“Mahalliy, mustaqil” (independently organized) degan belgi.|
Shunday qilib, **TED + x = “Ted-style” + mahalliy tashabbus** → “TEDga o‘xshash, ammo o‘z jamoangizda”.
---
## Dastur me’yorlari (litsenziya shartlaridan asosiylari)
- **Notijorat**: Barcha daromad (bilet, homiy) tadbir xarajatlarini qoplashga sarflanadi.
- **Kontent senzurasi yo‘q**, biroq siyosiy reklama va savdo promolariga ruxsat berilmaydi.
- **Chipta narxi**: Organizatorda TED konferensiyasida qatnashish tajribasi bo‘lmasa, maksimal 100 kishi (chipta narxi 100 USD gacha).
- **Format**: Jonli ma’ruzachilar + kamida 2-3 oldindan yozilgan TED videosi.
- **Video-arkhiv**: Har bir nutq HD formatda yozilib, bepul onlayn (YouTube/TED.com) e’lon qilinadi.
---
## Statistika (2025-yil holati)
|Ko‘rsatkich|Raqam|
|---|---|
|Umumiy TEDx tadbirlari|**≈ 44 000+** (2009 → 2025) ([How Many TED Talks are There? 35+ TED Talk Statistics for 2025](https://marinabarayeva.com/ted-talk-statistics?utm_source=chatgpt.com))|
|Qamrab olingan mamlakatlar|**182+** ([About - TEDxDetroit](https://www.tedxdetroit.com/about/?utm_source=chatgpt.com))|
|YouTube ko‘rishlar|**8 mlrd+** (TEDx kanali) ([About - TEDxDetroit](https://www.tedxdetroit.com/about/?utm_source=chatgpt.com))|
---
## TED va TEDx: tezkor solishtirish
|Xususiyat|**TED**|**TEDx**|
|---|---|---|
|Mulkdor|TED Conferences, LLC|Mahalliy litsenziat (individual/yuridik shaxs)|
|Auditoriya|Global (≈ 1 500–2 000 ishtirokchi)|Mahalliy (≤ 100 / 500 kishi, litsenziya turiga qarab)|
|Chipta narxi|≈ $5 000 (Vancouver)|Yo‘nalishiga qarab cheklangan (≤ $100)|
|Kontent egaligi|TED|Litsenziat, lekin Creative Commons-BY-NC-ND sharti bilan TEDga topshiriladi|
|Maqsad|Dunyo miqyosida “idealar bozorini” yaratish|Jamoalarga o‘ziga xos g‘oyalarni tarqatish|
---
## Nega TEDx muhim?
1. **Demokratizatsiya** – Mahalliy ovozlar uchun global minbar.
2. **Tarmoq** – Spiker va ishtirokchilar o‘rtasida xalqa bo‘lib, hamkorlikni tezlashtiradi.
3. **Ko‘rinuvchanlik** – Yaxshi g‘oyalar global YouTube auditoriyasiga chiqadi.
4. **Tajriba maktabi** – Loyihalash, sahna mahorati, volontyorlik, homiy topish tajribasi.
---
## O‘zbek tilida ifoda qilish
- **TEDx tadbiri** — _“TED uslubidagi mustaqil mahalliy konferensiya”_.
- Ko‘pincha **“TEDx (shahar nomi)”** shaklida yoziladi: _TEDxToshkent_, _TEDxSamarkand_ va h.k.
---
### Xulosa
**TEDx** — bu har bir jamoadagi ijodkorlar, olimlar va amaliyotchilarga
> “**Avval g‘oya, keyin maydon**”
> tamoyili asosida fikr ulashish imkonini beruvchi **erkin, ammo intizomli** platforma. Agar siz mahalliy miqyosda yangicha g‘oyalarni targ‘ib qilmoqchi bo‘lsangiz, **TEDx litsenziyasi** — eng qulay bosqich.
---
**L I N K L A R**
- [[Texnologiya]]
- [[Konferensiyalar]]
- [[Iqtisodiyot]]
- [[Biznes]]